Etik kavramı Türk Dil Kurumu Sözlüğünde “çeşitli meslek kolları arasında tarafların uyması veya kaçınması gereken davranışlar bütünü” olarak tanımlanmaktadır (https://sozluk.gov.tr). Meslek etiği ilkelerine uyulması icra edilen her iş dalında büyük önem arz etmektedir. Akademik alan da bu temel ilkeden muaf değildir. Akademik alana ilişkin bu ilkeler ‘akademik dürüstlük (academic integrity)’ başlığı altında ele alınmaktadır. Akademik dürüstlük kavramının tanımı ise Avrupa Akademik Dürüstlük Ağı Erasmus+ projesi kapsamında oluşturulan Akademik Dürüstlük Sözlüğünde (Tauginienė, vd., 2018) şu şekilde verilmektedir: “Eğitim, araştırma ve bilimsel ortamlarda karar verme ve uygulama aşamalarına yön veren etik kurallara, mesleki ilkelere, standartlara, uygulamalar ve mütemadiyen değerler sistemine uyum sağlama” (s. 8). Bu çerçevede, akademik dürüstlüğün temel değerleri Uluslararası Akademik Dürüstlük Merkezi tarafından dürüstlük (honesty), güven (trust), adil olma (fairness), saygı (respect), sorumluluk (responsibility) ve cesaret (courage) olarak sıralanmıştır (https://www.academicintegrity.org).
İngiliz Dili Eğitimi alanı da diğer bilimsel branşlar gibi akademik dürüstlük ilkelerine riayet edilerek oluşturulmuş bilimsel çalışmalara ihtiyaç duymaktadır. İnternetin bu denli yaygın olarak kullanıma girmesi sonucu akademik dürüstlük ilkelerinin ihlâl edildiği durumlar ne yazık ki artmıştır. Metin eşleşme yazılımları gibi çeşitli kontrol ve denetim mekanizmaları caydırıcı unsur olarak ortaya çıkmış olsa da bu sorunun asıl çözümü akademisyenin daha gelişim aşamasında zihninde ve vicdanında kalıcı bir değer yargısı bırakmakla mümkün olabilir. Bu farkındalığın özellikle yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim alan genç akademisyen adaylarına kazandırılması büyük önem arz etmektedir. Konuyu Türkiye’deki İngiliz Dili Eğitimi yüksek lisans ve doktora programları bağlamında değerlendirdiğimizde, öğrencilerin ders aşamasında “Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Etik” dersini aldıklarını görmekteyiz. Ancak tek dönemde yöntem ve teknik bilgisi ile birlikte etik boyutların tüm kapsamıyla ele alınması pek de mümkün görünmemektedir. Akademik dürüstlük konusu tüm muhataplarınca etraflıca ele alınması gereken ve hafife alınması çok ciddi sorunlar doğurabilen bir meseledir (Bretag, 2016; Aydın, 2016). İngiliz Dili Eğitimi alanı özelinde, Türkiye’de yalnızca Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İngiliz Dili Eğitimi Doktora Programı bünyesinde sunulan ‘YİDE6051 Academic Integrity Policies’ adlı ders bu içeriği lisansüstü düzeyde müstakil bir ders kapsamında derinlemesine ele almaktadır. Türk akademisyenlerin katılımıyla yapılan güncel bir nitel araştırmanın sonuçları yağmacı dergileri nitelikli dergilerden ayırt edebilmelerine rağmen katılımcıların akademik camiada hissedilen “yayınla ya da yok ol” baskısı, akademik teşvik kapsamında yüksek puan alma ve doçentlik başvuru kriterlerini sağlama gibi gerekçelerle bu dergilere yayın gönderme eğilimlerinin olabildiğini ortaya koymuştur (Mutlu, 2020). Özetle, akademik dürüstlük hakkında sadece bilgi sahibi olmanın yeterli olmadığı erken aşamalarda akademik bir kültür ve davranış biçimine dönüştürülmesi gereken bir ilkeler bütünüdür. Planlanan eğitim bu kültür ve alışkanlığın oluşturulmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
İlgili eğitim etkinliği kapsamında Türkiye’nin farklı üniversitelerinden İngiliz Dili Eğitimi alanında yetkin bir ekip tarafından akademik hayat bağlamında henüz başlangıç aşaması sayılabilecek bir noktada İngiliz Dili Eğitimi alanında lisansüstü eğitim alan genç araştırmacılara alanın olmazsa olmazı olan akademik dürüstlük ilkelerine ilişkin güçlü bir farkındalık kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede Türkiye’de İngiliz Dili Eğitimi alanında gelecekte etkin roller üstlenecek akademisyenlerin etik kurallar noktasında istendik bilgi, beceri ve alışkanlıklarla yetişmesine katkı sağlamayı amaçlayan bu etkinlik kapsamında, akademik dürüstlük ile ilgili temel kavramlar, akademik dürüstlüğü ihlâl eden davranışlar ve etken faktörler, intihal kavramı ve intihalden kaçınma stratejileri, metin-eşleşme yazılımlarının incelenmesi, para karşılığı yayın yaptırma ve karşı önlemler, kurumsal akademik dürüstlük politikası geliştirme, akademik dürüstlük üzerine olası senaryo incelemeleri, akademik dürüstlük üzerine yapılan nitelikli araştırmalara yönelik bir inceleme, akademik dürüstlük kültürünün oluşması bağlamında eğitimcilere düşen sorumluluklar gibi önemli hususlara ilişkin eğitim verilecektir.
Aydın, İ. (2016). Akademik etik, (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Bretag, T. (Ed.). (2016). Handbook of academic integrity. Springer Singapore.
Mutlu, G. (2020). Türk akademisyenlerin yağmacı dergilere ilişkin görüşleri: Bir nitel betimsel çalışma. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 8(1), 107-134. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.6m
Tauginienė, L, Gaižauskaitė, I, Glendinning, I, Kravjar, J, Ojsteršek, M, Ribeiro, L, Odiņeca, T, Marino, F, Cosentino, M, Sivasubramaniam, S, Foltýnek, T. (2018). Glossary for academic integrity [Akademik dürüstlük sözlüğü]. ENAI Report 3G [online]: gözden geçirilmiş versiyon. http://www.academicintegrity.eu/wp/wp-content/uploads/2019/08/Translated_ Glossary.pdf Erişim Tarihi: 08.03.2021
https://sozluk.gov.tr Erişim Tarihi: 08.03.2021
https://www.academicintegrity.org Erişim Tarihi: 08.03.2021